Vandaag is
een dag van alles organiseren en van wachten. Aan Gerard de vraag gesteld: Wat
is vandaag precies de bedoeling? Wanneer worden we verwacht bij de ‘pater
familias’ met de sonore stem? Gerard: Dat weet ik niet. Aan Lamko dezelfde vraag
gesteld: Geen antwoord en ze begint over iets anders. In Afrika stel je geen
vragen, maar onderga je rituelen. Een uur eerder of later, of uren later, dat
gebeurt gewoon.
Enkele
belangrijke elementen van een verloving zijn:
-
De familie bepaalt hoe en waar een verloving of
trouwerij georganiseerd wordt en verloopt. De ‘pater familias’ heeft een
doorslaggevende stem. Bij Cecile is dat de oudste oom van Lamko, Papa Soko Pé.
-
De familie van de bruidegom betaalt de
bruidsschat. Die familie woont in Bele, op zo’n 30 kilometer van Nzérékoré. Ze
zijn met ongeveer 25 mensen gekomen, ‘gepropt’ in de omgebouwde Vito van
Gerard. De bruidegom zelf, Alain, is er niet bij. Hij woont en werkt in de
buurt van Napels in Italië. Dat is geen probleem, want het gaat nu nog niet
zozeer om Cecile en Alain, maar om de afspraken tussen de families. Overigens
was hij op enkele momenten wel via skype aanwezig.
-
De familie maakt afspraken over de locatie van
de verloving, de financiële bijdrage van de familie van de bruidegom, zoals het
eten, levend vee, kleding, geld, enz. De familie van de bruid ontvangt deze
gaven en niet expliciet de ouders van de bruid, Lamko en Gerard. Al voelt
Gerard zich al wel een belangrijke nieuwe pater familias, want Cecile is de
eerste die het huis verlaat.
Uiteindelijk
was alles geregeld, denk je dan, en de familie was onderweg vanaf Bele en
arriveerde. Iedereen kreeg water, uit plastic flessen van 1,5 liter (gangbaar
in Guinee) geschonken in twee mokken. We zouden met z’n allen eten maar het
bokje was nog niet gaar en de rijst nog niet klaar. Dus loopt het wat anders.
Overigens wel een mooi gezicht hoe het eten in de buitenlucht klaargemaakt wordt
(‘ouderwets BBQ-en’). Achter de schuur bij Vivianne en Jefson is inmiddels het
bokje geslacht en in moten gedeeld.
Achter het huis zijn de dochters van de
familie van Alain bezig met het klaarmaken van de groenten, de kruiden en de
rijst. De groenten en kruiden worden in potten met lange stokken gestampt tot
ze fijn genoeg zijn. Op een vuurtje staat een grote pan met palmolie en
onderdelen van het bokje te pruttelen, zo nu en dan geroerd met een grote
pollepel, qua formaat het midden houdend tussen een soeplepel en een schoffel.
Sjoerdtje en
ik zijn inmiddels netjes gekleed. Sjoerdtje met een Jerome-Damey-jurk en ik op
z’n Hollands met een lange (dat wel) lichte broek en een stemmig T-shirt. De
ouders van de bruid zijn gekleed in een traditionele dracht. Lamko in eenzelfde
jurk als Sjoerdtje en Gerard in een iets donkerder kleed met muts in
traditionele kleuren en dessins van de streek. De familie van de bruidegom
vertrekt alvast naar het huis van Papa Soko Pé elders in Nzérékoré, in de Vito
met houten bankjes.
Wij vertrekken even later al claxonnerend, met Cecile, ook
naar zijn huis. De auto is mooi versierd met oranje en blauwe linten en een
oranje kroontje. En niemand ziet dat het ‘gewoon’ spanbanden zijn met de
passende Nederlandse kleur en de passende JDFkleur. Je moet creatief zijn … en
Gerard is dat.
De claxon werd steeds heser en was z’n stem, aangekomen bij de
oom, bijna geheel verloren. Op de terugweg bleek de claxon dood.
De auto
stopte bij de oom, maar van ‘uitladen’ van Gerard en Cecile was nog geen
sprake. Zelfs Lamko kon niet aangeven, en dat zegt wat, wanneer het
ontvangstcomité, met de oom aan de leiding, het beliefde de bruid te
verwelkomen. Dat is ook minder belangrijk want het gaat immers om de familie.
Afijn, de families zijn ‘geïnstalleerd’ en de ceremonie kan beginnen. Omdat
Gerard en Cecile samen opliepen en naar binnen gingen, was ik de (on)gelukkige
om te filmen. Dus liep ik ook mee naar binnen om de camera in het vertrek te
laten googlemappen. De kans is dat het resultaat minder geslaagd is omdat we van
licht overgingen in donker, namelijk één klein raampje in het vertrek. De oom
wees mij meteen een stoel naast zich en ik beschouwde dat als een eer. Trouwens
een ‘halve eer’ want Sjoerdtje stond nog buiten. Ik ging pas zitten toen ook
Sjoerdtje een stoel aangeboden had gekregen. De woordvoerder van de oom nam het
woord … en het was warm, erg warm. Inmiddels wat gewend aan het donker,
ontwaarde ik in de ruimte van vier bij vier, zeker zo’n 25 mensen op stoelen en
op de grond, met tegen de achterwand een mooie kast met allerlei pronkspulletjes,
pannen en plastic potten. De oom hadden we eerder ontmoet en ik herkende hem
aan z’n ‘sprekende’ kop, z’n grijs baardje , z’n kalotje en z’n sonore stem.
Een verschijning.
En verder de mannen en de vrouwen in veelkleurige kledij. Zo
nu en dan scharrelden er enkele kinderen tussendoor. Cecile had de ereplaats (?)
op de grond ingenomen, op een meegebracht kleed, gespannen wachtend op wat zou
gaan gebeuren. Mooi met haar fraaie Afro-kapsel, de mooie jurk en de sprekende
versiering van hoofdtooi, oorbellen en handkralen.
De
woordvoerder van de oom woordvoerde verder, allemaal in het Mano. Gerard was nu
bezig met filmen en had tenminste nog wat te doen. Maar wij zaten een ceremonie
mee te maken met diverse woordvoerders en mensen die stapeltjes bankbiljetten
heen en weer schoven. Dat was overigens vooral symbolisch want het waren wel
veel biljetten, maar die zijn nauwelijks iets waard. Eén euro is tienduizend
Guineese francs. Dat schuiven was
ongetwijfeld een familiespel over de ‘overdracht’ van Cecile aan de
schoonfamilie. De enige talen die we verstonden, waren die van ernstige
momenten, schuiven van geld en lachende en soms grinnikende gezichten. Het
schuiven van geld begón met geld in de richting van Gerard. Hij werd beloond om
zijn lef hier aanwezig te zijn, terwijl hijzelf nog een bruidsschat verplicht
is aan de familie door zijn huwelijk met Lamko. Gerard voelde (na 15 jaar) meer
ernst dan luim in de overhandiging van het geld. Hem zal dit uitreiken van ‘durfkapitaal’ nog
lang heugen. In elk geval tot oktober, wanneer zíjn trouwceremonie plaatsvindt,
bij dezelfde oom met de sonore stem.
De ceremonie
is afgelopen en Cecile hoort nu bij het ‘kamp’ van de schoonfamilie. Na een
serie foto’s in allerlei samenstellingen, vertrokken we weer naar onze wijk
Nbanghana, voor een heerlijke hap rijst en een stuk van het bokje. Ook
heerlijk! We luisterden nog even mee met Guinese muziek, die Gerard van de
stoep liet schallen terwijl de dans aangevoerd werd door Lamko. De muziek sloot
af met een christelijk lied … en daarna was het slaaptijd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten